Öbek fiil kelimesinin ingilizce karşılığı olan Phrasal Verbleri öğrenmek, her İngilizce öğrenmeye yeni başlayanlar için zor bir konu görünür. Oysa kolay bir gramer konusudur. Sadece her gün 2 dakikanı phrasal verblere gözünün alışması için zaman ayırmalısın.
Kolayca öğrenebilmen için ayrıca Türkçe’de edat, zarf ve yüklemlerin kullanımı doğru bilmelisin. Türkçe konuşurken kelimelere ilave ederek kullandığın eklerin farkında olmalısın. Böylece daha rahat ingilizce öğrenebilirsin.
Türkçe cümleyi İngilizce hep kafanda çevirmeye çabalamaktan bahsetmiyoruz. Sadece Türkçe konuşurken kelimelere eklediğin ekler, ingilizce’de kelimelerin başına veya sonuna gelen edatları veya zarfları daha kolay pekiştirmeni sağlayacaktır.
Edatları ve Zarfları Kolayca Hatırlayalım.
Edatlar, iki kelime arasındaki bağlantıyı açıklar. Türkçe ‘İngilizce sözlük, masanın üstünde değil’ diyeceğimizi düşünelim. Bu cümlemizde üstünde olarak kullandığımız kelimemiz edat olarak kullandığını hatırla.
Zarfları, Türkçe cümle kurarken yüklemi nitelemek için kullanırsın. Örneğin sabah işe gidiyorsun. Sabah yaptıklarını bir arkadaşına anlattığını düşün ve ‘hızlıca hazırlandım ve işe gittim’ söylediğini varsay. Hazırlanmak fiilini nitelerken hızlıca veya yavaşça nasıl yaptığını belirtirken zarfları kullanmış olacaksın. Veya bir arkadaşını partiye davet ettiğini düşün ve “partiye erken gelirsin” söylediğini varsay. Erken kelimesini fiilini nitelemek için kullanırsın.
Phrasal Verbler de fiil mutlaka kullanılır. Sonrasında ya bir edat gelir ya da zarf gelir. Öbek fiiller sonrasında kullanacağın edata göre kelimenin anlamı ingilizce de değişmektedir. Örneğin İngilizce de gel fiiline bir edat eklediğinde “haydi” anlamına gelen başka bir kelime olur.
İngilizceyi yeni öğrenmeye başlayanlara en temel seviyelere uygun hikaye kitapları okuması tavsiye edilir. Bu kitapları okurken öncelikle ingilizce cümle yapılarına aşina olmanız hedeflenir. Başlangıçta hikaye kitapları okumaya başlanıldığında, beyin görsel olarak cümle yapılarını hafızaya almaya başlar. İlk başta bu yüzden cümlelerde ne demek istendiğinden çok öznelerin, yüklemlerin, edatların ve zarfların nasıl kullanıldığını gözlemlemeniz tavsiye edilir. Her akşam 10 dakika hikaye kitabı okumak çok faydalıdır. Her akşam kitap okurken fillerden sonra edat veya zarfların nasıl kullanıldığına mutlaka dikkat etmelisin. Kelimeleri öğrenirken fiilden sonra gelen edat varsa özellikle bunun fiili niteleyen bir kelime olduğunu hep aklında bulundur. En sık kullanılan phrasal verblere alışkın olmaya başlarsın. İlk başlarda anlamını bilmesen de gözünün alışması önemlidir. Öğrenmen geliştikçe sana çok faydalı olacaktır.
İngilizce günlük konuşmaları geliştirmen için hazırlanan videoları izlerken, podcastleri dinlerken, kitap okurken öbek fiillerinin sıklıkla görmüşsündür. Fiil ile bir sonraki kelime arasındaki edatın hangisi için kullanıldığını bilmeyebilirsin. Ama bunları sık sık görürsün. Yüklemin yalın halinde anlamının, edat veya zarf aldığında farklı bir anlama geldiğini gördüğünde ‘ben bunları nasıl öğreneceğim’ endişesine kapılmamalısın. En başta sık kullanılan fiilleri öğrenmen önemlidir. Sadece fiillerin ne edatları aldığını aşina olmaya çabalamalısın. Zamanla kelime bilgin geliştikçe aşina olduğun phrasal verbleri öğrenmen kolay olacaktır.
Yazarak yabancı dil geliştirmek çok etkili bir öğrenme tekniğidir. Bu yüzden yeni bir kelimeyi mutlaka yazmanı tavsiye ediyoruz. Senin için önceleri sadece yazma alıştırması olarak görünecek ama zamanla beyninin o kelimeyi hafızaya aldığını fark etmeye başlayacaksın. Bu yüzden İngilizce hangi kelimeyi öğrenirsen öğren mutlaka en az 7 kere bir kağıda yazmalısın.
Birçok kaynakta en sık kullanılan öbek fiillerinin listesi bulunmaktadır. Özellikle bazı kaynaklarda aynı anda Türkçe karşılığı da bulunmaktadır. Öncelikle Türkçe anlamlarına bakarak, kendinin günlük hayatında en çok kullandığın kelimeleri işaretlemelisin. Türkçe en sık kullandıklarının İngilizcesine öncelik verdiğinde öbek fiillerini daha kolay öğrenebilirsin. Kolay bulduklarına göre kendine kelime kartları oluştur. Kelime kartlarını kendi el yazınla yazmalısın.
Türkçe tek başına en sık kullandığımız gelmek, vermek, kesmek ve düşmek fiilleri, ingilizce de edat alarak en sık kullanılan phrasal verbleri oluşturan fiillerdendir. Bu yüzden bu fiillerin İngilizcesini öğrenirken kendine kelime kartı oluşturabilirsin. Yazarak önce kelimenin nasıl yazıldığını beynin algılamaya başlasın. Örneğin gelmek fiilini dijital sözlüğünde bul ve o fiili başlık yaparak bir kelime kartı oluştur. Kendi el yazınla İngilizcesini yaz, sonra altına edatlarla en çok kullanılanları yaz. Kartın arkasına da Türkçe karşılığını yaz. Her hafta bir fiilin kelime kartına her gün sadece bak. Kelimelerin anlamlarını hafızaya kaydetmeye çalışmamalısın. Sadece görsel olarak bak ve sesinle tekrarla. Yarım dakikanı bile almayacaktır. Zamanla hafızanın sen fark etmeden kayıt yaptığını gözlemleyeceksin. Eğer elime almışken iyice öğreneyim telaşına düşersen, keyifle öğrenmek bir zorunluluk haline gelir. Yabancı dili keyifle öğrenmek alacağın yolda motivasyonunu yüksek tutacaktır.
Okuduğun veya dinlediğin kaynaklarda gördüğün kelimenin bir öbek fiili mi yoksa sadece edat ile yazılmış söylenmiş bir eylem mi olduğunu gözlemlemeye çalışırken anlayamadığında mutlaka dijital sözlüğünden destek almalısın. Destek alırken her kelimeyi öğrenmeye çalışmamalısın. Bu seni yavaşlatır. Bu yüzden ilk başlarda sadece kolayca algılama alışkanlığı için sözlüğe bakıp gözlem yapmalısın. Phrasal verbleri yukarıda belirttiğimiz gibi kendine özgü öncelik tanıdıkların ile öğrenmeye başlaman bu algılama kısmını da kolaylaştıracaktır. Çünkü basit bir öbek fiil mi yoksa deyim gibi kullanılan bir öbek yüklem mi hemen karar verebilme alışkanlığı kazandıracaktır.
Başlangıçta yavaş ilerlemen motivasyonunu bozmasın. İnan herkes başlangıçta yavaştır. Yazarak ve tekrarlayarak pratik yapman zamanla seni hızlandıracaktır.
Araştırarak bulunan şeyler daha kolay öğrenilmektedir. Sana öbek fiillerine ait Türkçe kelimeler vereceğiz. Aynı zamanda gerçek yüklemi bulman için tarifler yapacağız. Gerçek yüklemi bulurken Türkçe verdiğimiz fiillerin karşısına İngilizcelerini yazarak çalışmalısın. Böylece hem araştırmış olacaksın hem yazma becerin için çaba harcamış olacaksın hem yeni bir fiil öğrenmiş olacaksın hem de phrasal verb öğrenmiş olacaksın. Cümle içinde kullanarak kurduğun cümleyi de tekrarlarsan konuşma becerini geliştirmiş olacaksın. Türkçesini verdiğimiz fiil ile bulduğun öbek fiilin nasıl telaffuz edildiğini mutlaka dijital sözlüğünde dinle, dinlerken dinleme becerin de gelişsin. Aynı zamanda dijital sözlükteki örnek cümleleri mutlaka incele. Böylece cümle içerisinde okurken okuma becerin gelişir.
Biz sana birkaç tane örnek vereceğiz. Sen sonrasında öbek fiillerini böyle çalışabilirsin. Yeni bir şeyler öğrenirken bir anı ile pekiştirmemiz daha hızlı ve kalıcı öğrenmemizi sağlar.
Sen de en yakın zamanda ingilizce konuşanlar arasına katılmak için tavsiyelerimizi uygula.
- Çözüm bulmak, bir çözüm sunmak, anlaşmaya varmak. Work (something) Out. Çözüm kelimesinden araştırmaya başlamamalısın. İlk İngilizceye öğrenmeye başladığında en çok kullanılan bir kelimenin fiil haline edat eklenmesi ile oluşur. Genelde ilk İngilizceyi öğrenirken ilk öğrenilen kelimelerden biridir.
- Kaybolan bir şeyi beklenmedik bir anda bulmak. Turn Up. Bulmak fiiline bakabilirsin. Ama maalesef değil. Karanlık bir odaya girdiğimizde ilk yaptığımız eylem ile aynıdır. Ama yüklemden sonra farklı bir edat kullanılır.
- Seyahate çıkmak veya elbiseleri çıkarmak. Take Off. Elbise ve seyahat etmek kelimelerini öğrenebilirsin. Bu kelimeleri bir kağıda yazmalısın. Sonrasında yere kaleminin düştüğünü düşün ve ne yaparsın. Bu yüklemi bul ve sözlükte bu yüklem ile kullanılan edatları incele. Doğru phrasal verb bulacaksın. Böylece üç kelime öğrenmiş olacaksın.
- Ödünç aldığın parayı birine geri vermek. Pay Back. Maaşlar alındığında rutin yapılan bir eylemin bir edat ile kullanılmasıdır. Rutin yapılan eylemi seven insan yoktur.
- Bir şeye dikkat etmek. Look Out. Önümüze bakmadan yürürsek birileri bizi uyarır. Çukur var veya basamak var diye. Biz de dikkat ederiz. Dikkat etmek yüklemini mutlaka öğrenmelisin. Ama bu phrasal verb dikkat etmek fiilinin edat almasından oluşmamaktadır. Kıyaslaman ve unutmamak için dikkat etmek fiilini öğrenmeni istiyoruz. Çukura düşmemek için ne yaparız, bazen öküzlerin tren sevdasını anlatmak için de kullanılan bir yüklemdir.
- Kıyafetlerini giymek. Put On. Günlük hayatımızda kıyafetlerimiz farklıdır. İş hayatımızda farklıdır. Kıyafet kelimesinin tek başına kullanımını bul ve sonra günlük iş kıyafetlerinin nasıl tanımlandığına bak. Sonrasında kıyafetlerini bir sandığa yerleştireceğini düşün. Genelde sandığa yerleştirmek demeyiz. Farklı bir fiil kullanırız.
- Bir şeyden bahsetmek. Bring Up. Edatla kullanılan bu öbek fiilini gördüğünde ne alaka dediğini şimdiden duyduk. Bu yüklemin Türkçesini araştırırken çok vakit kaybetmemen için hemen Türkçe fiilin yalın halini veriyoruz. Getirmek fiilinin bir edat ile kullanılmasından oluşur. Hazır sözlüğe bakmışken, farklı bir edat kullanıldığında neden olmak anlamına gelen phrasal verbe bakabilir misin?
- Bir şeyi ya da birini gideceği yere bırakmak. Drop Off. Cüzdanımızı kaybettiğimizde birine aktarırken başka bir eylem daha kullanırız. O eylemden yola çıkarak öbek fiilini bulabilirsin.
- Makyaj yapmak. Put On.Biz Türkçe’de makyaj yaparız deriz. Ama İngilizcede farklı bir eylem kullanılır. Aynı phrasal verb, kıyafet giymek anlamında da kullanılır.
- Bir şeyi sıkıca tutmak. Hold On. Tutmak yüklemini bakmaman gerektiğini bu kadar örnekten sonra düşünmüyorsundur. Ama bakmalısın. Birkaç tutmak anlamına gelen ingilizce kelime var. H harfi ile başlayan yüklemi araştırmalısın.
- Büyümek. Grow Up. Bunu bulman çok kolay, sözlüğe bakman yeterli olacaktır. Tabii ki edat ile kullanılan yüklemi seçmelisin. İlk kelimenin harfi G ile başlıyor, ikincisi O harfi ile.
- Birisi konuşurken sözünü kesmek veya lafa karışmak. Cut İn.
- Antrenman yapmak, idman yapmak, spor yapmak. Work Out.
- Bir makineyi açmak, bir ışığı açmak. Turn On.
- Bir yangını söndürmek veya birini rahatsız etmek. Put Out.
- Birini ziyaret etmek. Call On. Telefonla birini aramak fiilinden araştırmaya başlayabilirsin.
- Birini motive etmek, cesaret verici sözler ile destek vermek. Cheer On. Neşeli insanları tamamlamak için de kullanılan bir kelimenin edat ile kullanıldığında oluşan bir öbek fiildir.
Örneklerimizdeki gibi çalışırsanız daha hızlı ve kolay öğrenirsiniz. Diğer en sık kullanılan öbek fiillerini de bizim örneklerimiz gibi örnekler kurarak arkadaşına buldurtmaya çalıştığını hayal et. Bu tarz çalışmalar bir anı ile pekiştirerek öğrenmeni sağlayacağından daha etkili öğrenmeni sağlar.
GNR Eğitim