Türkçe gerçekten yakın geçmiş zamanda konuşmadığımızı düşünenlerden misin?
Öncelikle bu önyargını bu an itibariyle hafızandan silmelisin. Türkçe bu zamanda konuşuyoruz. Bu zamanda nasıl kolay konuşabileceğin üzerine yazımızda tavsiyelerimiz olacak. Tavsiyelerimizi örneklerimizle pekiştirerek vereceğimizden bu konunun senin için artık zor olmayacağını düşünüyoruz.
Present Perfect Tense İngilizce'de geçmişteki bir işin herhangi bir sürede yapıldığını fakat hala etkilerinin sürdüğünü bize belirten bir zamandır. Hangi zamandan bahsettiğimiz bazen net değildir. Geçmişte yaşayıp tamamladığımız birçok eylem vardır. Bunlar hakkında geçmiş zamanda konuşuruz. Geçmiş zamanda yaşadığımız için artık şimdide bir şey ifade etmeyen yaşanmış bitmiş eylemlerdir.
İngilizce bir şeyler okuduğumuzda cümledeki hem yardımcı fiilden hem ana fiilin aldığı ekten hem de belirtilen zaman zarfı kelimesinden yakın geçmiş zaman olduğunu çoğu kişi fark edebilmektedir. Ama çoğu kişi yakın geçmiş zamanda konuşması gerektiğinde cümleyi direkt geçmiş zamanda kurarak konuşur. Geçmiş zaman ile çok karıştırılmaktadır. Ama kendi dilimizde keskin farkları vardır.
Peki geçmişte herhangi bir zamanda yaptığımız ve etkilerinin hala sürdüğü eylemlerimiz hakkında konuşma alışkanlığını nasıl kazanabilirsin?
Yabancı dil öğrenilmeye başladığında her zaman öğrenilen dilde düşünmek gerekir. Ama ilk öğrenmeye başladığımızda kendi ana dilimizle bağlantı kurmalıyız. O gramer kuralının mantığını çözebilmek için bazen önce İngilizce'de cümlede yazılan kelimelere odaklanmalıyız. Sonra Türkçe karşılığına bakıp kendi dilimizde bu eylemlerimizden nasıl bahsediyoruz, hangi ekleri veya kelimeleri ekliyoruz farkında olmalıyız. Farkındalığımız olursa bu zamanda konuşabilmeyi alışkanlık haline getirebiliriz.
Öncelikle geçmiş zaman ile karıştırmamak için biraz örnek cümle inceleyelim. Örneğimizde fiillerin aldığı ekleri kalın yapacağız. Sende örnek cümleler oluşturup bu şekilde önce Türkçe cümlelerde farkı ayırt etmelisin.
|
Geçmiş Zaman
|
Yakın Geçmiş zaman
|
|
Evi geçen hafta temizledim
|
Evi biraz önce temizledim
|
|
Açıklama: Ev geçen hafta temizlemiş bitmiş.
Evi 1 saat önce temizledim.
Saat veya süre net olarak belirtildiğinden geçmiş zaman cümlesidir.
|
Açıklama: Evi az önce veya biraz önce gibi zaman dilimleriyle belirtiyorsak bu zaman dilimlerini perfect zamanda kullanacağını unutmamalısın.
Zaman dilimi dediğimiz bu kelimler her dilde zaman zarfı olarak tanımlanmaktadır. Teknik bilgi olmaması adına zaman dilimi veya bu kelimeler olarak bahsedeceğiz.
Kendi dilimizde de biraz önce veya az önce diyerek belirttiğimiz şeyler hala yapılan eylemin etkisinde olduğumuz anlardır. Biraz önce ve az önce kelimelerinden de yakın geçmiş zaman olduğunu kolaylıkla anlayabilirsin.
|
Hayatımızda sohbetlerimizde bazen neyi ne zaman yaptığımıza dair net süre belirtiriz. Ama bazen de belirtmek istemeyiz. İşte böyle durumlarda genelde perfect tense kullanmalısın. Geçen ay, geçen hafta, dün vb diyerek zamanı belirteceksen direkt geçmiş zamanda konuşabilirsin.
Perfect tense cümlelerinde ise zamanı net belirtmeyiz. Halk arasında bir tarif vardır. Yuvarlak konuşuyor, net bir şeyler söylemiyor diye…
Biraz önce, bu sabah, son zamanlarda, az önce, daha önce, şu ana kadar, çarşambadan beri, 5 gündür, bu ay 5 kere gibi zaman dilimlerinden bahsediyorsak yakın zamanda konuşman gerektiğini unutmamalısın.
Present Perfect Zamanı Öğrenirken Yapmaman Gerekenler
Birçok kaynakta zaman zarfları aşağıdaki gibi iki dilde sıralanır.
|
Just Before
|
Biraz Önce
|
|
Already
|
Çoktan, Zaten
|
|
Ever
|
Hiç
|
|
Just
|
Az Önce
|
|
So Far
|
Şu Ana Kadar
|
|
Lately
|
Son Zamanlarda
|
|
Recently
|
Yakın Zamanlarda
|
|
Since
|
Beri
|
|
For 3 days
|
3 gündür
|
|
This Morning
|
Bu sabah
|
Eğer bu kelimeleri çalışma defterine yazıp öğrenmeye çalışırsan ezberlemiş olacağından en kısa sürede unutursun. Bu listedeki kelimeleri sadece göz aşinalığının olması için bak. Ama Türkçe kelimelerin nasıl bir zaman diliminden bahsettiğine odaklanmaya çalış. Türkçe kelimeleri incelediğinde hepsinin yakın bir zamandan bahsettiğini fark etmişindir.
Bu kelimeleri iyice pekiştirmek için önce her Türkçe kelimeye 3 veya 5 Türkçe cümle kur. Anılarından kendi hayatından örnek cümleler olsun. Sadece cümle kurmak için kurmamalısın. Cümleler senin için bir anlam ifade etmeli ki unutmazsın.
Cümlede yardımcı fiili ve eylemi yazarken doğru yazıp yazmadığını önemseme. Sadece örnek Türkçe cümlelerine bu zaman zarflarının İngilizcesini yazarak pekiştirmeye çalış. En son kendine çalışma kartı oluştur. Bir tarafında Türkçe diğer tarafına İngilizcesini yaz. İki gün sonra bu kelime kartlarından bir tarafa bakmadan diğer tarafta ki kelimeyi bulmaya çalış. Hafızandan söylediğini fark edeceksin. Aynı zamanda o zaman zarfını kullandığın hayatından örnek cümleyi de hatırlayacaksın. Örnek cümlelerimizi kendi hayatımızdan örneklerle kurmaya çalışmak bu yüzden çok önemlidir. En etkili tekrar anılarla pekiştirilerek öğrenilen bilgilerdir. Tabii tekrarı beyninin kendi sesinden cümleleri duyabileceği bir sesle söyle.
Perfect Tense Kullanım Alanları
- Geçmişte yaptığımız bir eylem devam ediyorsa hatta bu eylemi devam ettirme ihtimalimiz varsa
Bir arkadaşın ile hafta sonu şehrinde kalabalık bir caddede yürüyüş yaptığınızı düşün. Yürürken bir binanın önünde arkadaşının bir tabelayı gösterdiğini düşün.
Gösterirken sana "beş yıl bu binada çalıştım" dese artık çalışmadığını anlarsın. Ama "beş yıldır bu binada çalışmaktayım" dese 5 yıl önce o binada çalışmaya başladığını ama hala çalıştığını anlarsın. Hatta devam edeceğini de anlarsın. Türkçe konuşurken de aslında gayet geçmişte başlayan ve devam eden eylemlerimiz hakkında konuşurken yakın geçmiş zamandan bahsediyoruz.
I have worked in this building for 5 years. / 5 yıldır bu binada çalışmaktayım.
I worked in this building for 5 years / Bu binada 5 yıl çalıştım. (past tense)
Work fiilinin perfect ve past zamanda ne ek aldığına mutlaka dikkat et. -maktayım ve -tım.
Bu örnek cümlemizde Türkçe İngilizce kıyaslama yapabilmen için bold ve alt çizgi kullandık. Ana eylemimiz çalışmak yani work kelimesidir.
- Birilerine bir eylemi hayatında hiç yapıp yapmadığını sorarken
Sohbet ettiğin kişinin hayatında hiç uçan araba görüp görmediğini merak ediyorsan, okyanus görüp görmediğini merak edersen, hayatında hiç köstebek görüp görmediğini merak ediyorsan yakın zaman geçmiş zamanda ki soru kalıplarını kullanmalısın.
Have you ever seen a mole? / Sen hiç köstebek gördün mü?
Bu bir soru kalıbıdır. Ezberlememek için önce Türkçe cümlelerini çalışma kağıdına yaz. Karşılarına diğer dilde yaz. Her cümleyi sonra hafızandan karşında biri varmış gibi sormaya çalış. Etkili tekrar kalıcı olarak öğrenmemizi sağlar. Yabancı dil geliştirenlerin en ihmal ettiği kısım etkili tekrardır. Aslında en başında biraz zaman kaybettiriyor gibi gözükse de yabancı dilin daha kısa sürede geliştirilmesinde oldukça etkilidir. Konuşarak etkili tekrar yapıldığında, beynimiz kendi sesimizden birkaç kez duyacağından konuşma pratiği yaptığımızda hafızamızdan kolayca konuşuruz.
- Konuşurken yakın zamanda yaptığımız bir eylemimiz devam ediyorsa ya da etkisi devam ediyorsa
Pazar günü öğlen saatlerinde bir arkadaşına telefonla sinema teklifinde bulunacağını düşün. Genelde Pazar sabahları çoğu kişi daha fazla uyur. Arkadaşında bunlardan biri olsun. Telefonda arkadaşına aşağıdaki soruları sorduğunu hayal et:
Sen: Naber, Nasılsın
Mark: İyiyim, sen nasılsın
Sen: İyiyim, kahvaltı ettin mi
Mark: Kahvaltımı çoktan yaptım. / I've already had breakfast
Sen: Sinemaya gidelim mi?
Çoktan kelimesi zamanının net söylenmediği bir süredir. Bu yüzden present perfect tense kullanılmalı. Sende kendine hayatının içinden böyle örnek cümleler kurarak konuyu iyice pekiştir.
Başka bir örnek: Bir arkadaşınla diğer ortak arkadaşınız hakkında konuştuğunuzu düşün. Bu ortak arkadaşınız yeni son model cep telefonu almış olsun.
She has bought a new phone. / Yeni telefon almış.
She bought a phone / O telefon aldı.
Ne zaman aldığını belirtmeden konuşuyorsunuz. Ama ikinizde yakın zamanda aldığını biliyorsunuz. Yeni çok konuşulan bir telefon aldığı için konuşursunuz. Eski bir zamanda alsa sohbetinizde bahsetmezsiniz.
İngilizeyi hayatının akışına yerleştirerek öğrenmelisin. Her eşyaya, her zihninden geçen şeylere, her gördüğüne İngilizce etkileşim yapmalısın. Çalışma kağıdına hayatından örnek cümleler kurarak etkili tekrar yapmalısın.
Türkçe'de de konuşurken nasıl konuştuğuna, fiile hangi eki eklediğine veya ekleri eklediğine kulağınla dikkat etmeyi alışkanlık haline getirmelisin. Böylece perfect tense ile ilgili cümlelerde ne kadar çok konuştuğumuzun ve hangi ekleri eklediğimizin daha iyi farkında olursun. Bu farkındalık İngilizce bu zamanda kolaylıkla konuşmanı sağlayacaktır.
GNR Eğitim olarak patenti kendimize ait olan yabancı dil öğrenme metodumuz bulunmaktadır. GNR Metodu ile İngilizcesini sıfırdan öğrenmeye başlayan katılımcılarımıza 3 ay gibi çok kısa bir süre de ilk temel cümleleri konuşur hale getiriyoruz.
İlk günden itibaren İngilizce cümleler konuşturarak katılımcılarımızın yabancı dilini geliştiriyoruz. Yabancı dil en hızlı konuşarak geliştirilir. Gramer kurallarına özel vakit ayırmadan en temel konular konuşarak geliştirilir. Metodumuzun çok etkili olmasının bir diğer sebebi de Doğal Tekrar Yöntemidir. Bu yazımızda etkili tekrarın ne kadar önemli olduğundan bahsettik. Konuşurken birbirinden farklı kelimeler ve örneklerle konuşarak öğrenildiğinde etkili tekrar olduğundan daha hızlı öğrenilir. Bu yazımızdan sonra web sayfamızda GNR Metodun avantajlarını mutlaka okuyunuz.
GNR Eğitim olarak ilk 40 dakikada öğrendiğiniz yabancı dilde konuşarak öğrettiğimizi ücretsiz demene dersi ile deneyimlemenizi sağlıyoruz. Özellikle kulak aşinalığının neredeyse olmaması nedeniyle Rusça ile sizi demo dersi veriyoruz. Böylece deneme dersi sonunda Rusça konuşmaya başladığını fark edersin.
|
7 yıldır İngilizce biliyorum
|
I have known English for 7 years
|
|
Sen hiç hayalet gördün mü?
|
Have you ever seen a ghoast?
|
|
Antartika’ya gittin mi?
|
Have you ever been to Antarctica
|
|
Türkçe
|
Present Perfect
|
Türkçe
|
Past Tense
|
|
Sunumu az önce bitirdim
|
I have finished the presentation
|
Sunumu dün bitirdim.
|
I finished the presentation yesterday
|
|
Henüz bir şey yapmadım
|
I haven’t done anything yet
|
Bir şey yapmadım.
|
I didn’t do anything
|
|
Dünden beri hastayım.
|
I have been sick since yesterday
|
Dün hastaydım.
|
I was sick yesterday I have been sick since yesterday
|
GNR Eğitim